WSPIERAMY

EKO
NGO

WARMIŃSKO-MAZURSKI KLUB BIZNESU

Gradki - spokojna wieś otoczona piękną przyrodą

GMINNY OŚRODEK KULTURY W DYWITACH
To spokojne miejsce, w którym wciąż możemy podziwiać tradycyjną architekturę. Zaglądamy do wsi Gradki w gminie Dywity.

Dokument lokacyjny dla wsi Gradki został wystawiony w 1366 roku. Nazwę nowo założonej miejscowości zapisano jako Grawden. Jest ona pochodzenia staropruskiego i oznacza „Las liściasty”. Pierwotnie wieś należała do dóbr biskupów warmińskich i była oddawana w dzierżawę szlachcie w zamian za służbę wojskową oraz czynsz.

Pierwszym znanym dzierżawcą wsi był, wspomniany w 1422 roku, Reynik von Buxen. Z dokumentów z 1688 roku dowiadujemy się o szlachcicu Michałowskim, który bezprawnie domagał się możliwości łowienia ryb w Jeziorze Nowowłóckim. Następnym właścicielem był Andrzej Kantek, który zbudował kaplicę w ogrodzie przy dworze, w której w latach 1743-1782 odprawiano msze święte.

Około 1880 roku właścicielami majątku Gradki została rodzina von Schulzen. W tym czasie majątek obejmował on wieś Gradki, folwark Plutki oraz leśniczówkę – łącznie było to 706 hektarów. Major Friedrich Wilhelm von Schulzen objął również administrowanie nad Urzędem Stanu w Sętalu. Działalność urzędu obejmowała swoim zasięgiem Sętal, Dąbrówkę Wielką, Nowe Włóki, Plutki oraz majątek Gradki. Po śmierci majora Friedricha Wilhelma von Schulzen seniora i jego żony Anny, zaczął się powolny upadek majątku Gradki. W 1920 roku państwo pruskie przejęło zadłużony majątek i dokonało jego parcelacji. W budynku dworu utworzono szkołę. Rodzinie von Schulzen pozostawiono jedynie leśniczówkę, w której zamieszkali, i otaczający ją piękny las.

Po parcelacji majątku przez Pruskie Towarzystwo Budowlano-Osadnicze we wsi Gradki dominowały dwa typy budynków mieszkalnych. Pierwszy z nich z płaskim dachem, kryty papą. Wewnątrz znajdowały się dwa pokoje, kuchnia i tzw. „brudna kuchnia”, która połączona była z budynkiem gospodarczym, stanowiącym jedno z domem. Na piętrze była wędzarnia i zazwyczaj jeszcze jeden pokój. Drugi typ to dom ze spadzistym dachem, kryty dachówką, dwupokojowy, ze spiżarnią i kuchnią. Na strychu także znajdowała się wędzarnia i miejsce do przechowywania zboża. Większość z tych przedwojennych zabudowań przetrwała do dnia dzisiejszego, chociaż już w coraz mniej oryginalnym kształcie.

Obecnie Gradki są malowniczą, spokojną wsią leżącą pośród żyznych pól i kwietnych łąk.